کارگاه نقد معماری

نقد آثار معماری، فعالیتی مهم و دائمی است؛ چراکه همگان در بستر زندگی و حیات اجتماعی با بناهای مختلف روبرو هستند. برای ارتقاء دانش نقد ممکن است به نحوه نقادی اهل‌فن توجه و آثار انتشاریافته را مطالعه کنیم. مثلاً هنگامی‌که قصد داریم اثر یا مجموعه آثاری را نقد کنیم، به سراغ سابقه نقد درباره اثر یادشده رفته و آن را مرجع پژوهش خود قرار می‌دهیم. چنین فعالیت‌هایی را باید مبارک شمرد، چراکه به سرمایه‌های وجودمان می‌افزاید و دانش عمومی معماری و دانش تفصیلی طراحی معماری‌مان را غنی‌تر می‌کند. اما در بسیاری مواقع چنین اتکا و مرجعی وجود ندارد؛ فقط طالب نقد وجود دارد و بنایی که با آن روبرو است؛ مانند هنگامی‌که در کوچه و خیابان‌های شهر پرسه می‌زنیم و آثاری را مشاهده می‌کنیم و مایل هستیم که درباره آنها داوری کنیم. برای این موارد از نقد باید راه دومی را انتخاب کنیم.
در این راه دوم که نقد اثر با اتکا به خود اثر اتفاق می‌افتد، مبارزه‌ای تن‌به‌تن و متکی به تعقل صورت می‌پذیرد. در این نقد دو بازیگر وجود دارد: نخست، خود اثر که صندوقچه‌ای گران‌بها از حقایق است؛ و دوم، شخص نقاد که باید دانش عمیقی از طرح و طراحی داشته و به آداب نقد مسلح باشد. در گفتگوی میان این دو بازیگر است که می‌توانیم نیتهای طراح اثر را بخوانیم، صحت‌وسقم تصميمات او را پیش چشم قرار دهیم و در صورت ضرورت، طرح را ویراستاری نمائیم. در چنین وضعیتی آینهای تراشیده می‌شود که «چیستی» طرح را منعکس می‌سازد و زمینه فهم «چرایی» آن را فراهم می‌آورد.
در ده جلسه نخستین از «کارگاه نقد معماری»، با مشارکت شرکت‌کنندگان، به تجربه عملی نقد خواهیم پرداخت تا گوشه‌ها و زوایای این دانش و مهارت مهم را کشف کنیم و به‌تبع آن، به قابلیت‌های زیر دست‌یابیم:
- جزء و كل طرحی که خود به وجود آورده‌ایم را بهتر بخوانیم؛ به طراحی اندیشمندانه روی‌آوریم و به هویتی شخصی در طراحی معماری نزدیک شویم.
- آثار دیگران را از ابعاد کاربردی و زیبایی‌شناختی تحلیل کنیم و یافته‌ها را به سرمایه‌های وجودی خود بیفزاییم.
- گامی به‌سوی فهم بهتر طرح و طراحی برداریم.
- متون مرتبط با نقد آثار و به‌طورکلی، نظریه‌پردازی‌های معماری را بهتر درک و نقد کنیم.
- در کارگاه‌های طراحی معماری نقش مدرس توانمندتری را ایفا نمائیم.
- و از همه مهم‌تر، چشمی بیناتر، ذهنی طبقه‌بندی کننده زیباتر، سلیقه‌ای ظریف‌تر، نفوذ کلامی افزون‌تر و نگارشی پرقدرت‌تر به دست آوریم.