اقتباس یا از آن خودسازی

اقتباس، از آن خودسازی، اصالت اثر هنری، مارسل دوشان، اندی وارهول، جف کونز

اصالت اثر هنری، همیشه دغدغه اصلی دنیای هنر بوده و ابزاری برای سنجش ارزش‌ اثر هنری محسوب می‌شود. اما در دهه‌های اخیر این موضوع با مفهوم اقتباس یا از آن خودسازی آثار توسط هنرمندان به چالش گرفته شده است.

اصالت اثر هنری، همیشه دغدغه اصلی دنیای هنر بوده و  ابزاری برای سنجش ارزش‌ اثر هنری محسوب می‌شود. اما در دهه‌های اخیر این موضوع با مفهوم اقتباس یا از آن خودسازی آثار توسط هنرمندان به چالش گرفته شده است. اقتباس یا از آن خودسازی، عبارتست از استفاده از اشیاء یا تصاویر از پیش موجود با تغییر اندک یا حتی بدون هیچگونه تغییری در یک اثر هنری به منظور خلق اثر هنری با مفهوم جدید. بسیاری از هنرمندان معاصر، آثار پیش از خود را با استفاده از رسانه‌های جدید و در قالب مفاهیمی نو دوباره پدید می‌آورند. اقتباس به معنی یک استراتژی هنری در وام گرفتن، کپی‌کردن و تغییری عمدی در اشیاء، تصاویر و ایده‌های از پیش موجود است و در هنر معاصر امری پذیرفته و تا حدی رایج شده است. خلق کپی از اثر یک هنرمند و ادعای مالکیت بر آن، مفهوم مولف یک اثر بودن را نیز با چالش مواجه کرده است. نوشتار مرگ مولف رولان بارت در سال 1966، به این مسئله اشاره دارد که وقتی پیام و مفهوم اثر هنری اهمیت می‌یابد و در پی تفسیر و معنای اثر هنری هستیم، دیگر خالق و پدیدآورنده اثر نباید مهم جلوه کند.

ونسان ونگوگ، هنرمند پست امپرسیونیست، در یکی از نامه‌های خود نوشته بود: «اگر یک نوازنده، آهنگی از بتهوون را بنوازد، حتماً تفسیر شخصی خودش را به آن اضافه می‌کند». از سال 1913، مارسل دوشان اشیائی را که هیچگونه نسبتی با هنر نداشته و اساساً به قصد اثر هنری ساخته نشده بودند، انتخاب و آنها را به عنوان اثر هنری خویش ارائه کرد که بعدها به حاضر آماده‌ها معروف شدند. او هیچ دلیلی برای انتخاب این اشیاء ارائه نکرد و شاید این را به مخاطب خود واگذار کرد. دوشان اثر معروف مونالیزای لئوناردو داوینچی را، در سال 1919 بازتولید کرد که اقتباسی استهزاآمیز از این نقاشی مشهور بود. وی روی نسخه چاپی تابلو برای شمایل زن با مداد ریش و سبیل کشید تا علی‌الظاهر جنسیت او را مخدوش نماید. این تابلو، بعدها به نماد تاریخی ستیز آوانگارد علیه نقاشی و نخستین نمونه مشهور از آن خودسازی تبدیل شد. استفاده از عناصر فرهنگ عامه، تصاویر مجلات، فیلم‌ها، اشیاء روزمره و کالاهای مصرفی نیز نوعی از آن خود سازی محسوب می‌شود که در آثار هنرمندان پاپ از جمله اندی وارهول، جف کونز، روی لیکتن‌استاین و کلاوس اولدنبرگ نیز قابل مشاهده است. همه این آثار آنچه باعث ارزش‌گذاری اثر می‌شود، خلاقیت هنرمند برای آشنایی‌زدایی از شیء یا تصویر موجود و ایده او در دادن معنایی جدید به اثر هنری قدیمی است.

تبلیغات در هنر فردا
تبلیغ 1
تبلیغ